en -voeten komen meer bij vrouwen dan bij mannen voor. De oorzaak van de ziekte is niet echt gekend, maar een erfelijke factor zou een rol kunnen spelen. Omdat de aandoening wordt uitgelokt door blootstelling aan lage temperaturen (rond het vriespunt) in combinatie met vochtige omstandigheden is het belangrijk deze zaken te vermijden. Strakke (hand)schoenen kunnen de klachten verergeren en die draagt men dan ook beter niet. Preventief, voor de winter begint dan, zouden wisselbaden nuttig kunnen zijn: de voeten en/of de handen worden dan twee à drie minuten afwisselend in warm en koud water gedompeld. Alhoewel niet echt wetenschappelijk aangetoond is dat het effectief werkt, als het al niet baadt, schaden zal het ook niet. Dikke sokken, ruime schoenen en/ of handschoenen zijn natuurlijk essentieel in de preventie. Dat men best koude en vochtige omstandigheden vermijdt is de logica zelf. Als de klachten dan toch optreden, kan men best wat rustig aan doen, de huid opwarmen en eventueel jeukwerende zalven aanwenden. In erge gevallen kunnen vaatverwijdende middelen gebruikt worden. Naast winterhanden en -voeten doen er zich in deze tijd van het jaar nog andere huidproblemen voor: droge huid, lippen en ogen (al is dit laatste niet echt een huidprobleem). De oorzaak is voor al deze letsels dezelfde: de droge winterlucht. Koude lucht kan nu eenmaal minder vocht bevatten dat warmere lucht. Het gevolg laat zich raden: uitgedroogde huid en slijmvliezen. De oplossing is ook tamelijk eenvoudig: hydrateren. Enerzijds betekent dit voldoende vocht innemen en de vochtigheid binnen op peil houden (eventueel met een luchtbevochtiger). Voor de huid betekent dat vochtinbrengende crèmes, voor de lippen een lippenbalsem en voor de ogen eventueel kunsttranen. Hete douches of baden vermijdt men best. De huid gaat er nog meer van uitdrogen. DE WINTERBLUES ‘Blue Monday’ of de meest deprimerende dag van het jaar viel dit jaar op 15 januari. Dit begrip werd een 20-tal jaren geleden ontwikkeld door een Britse psycholoog. Hij verzon een formule waarin onder andere het gebrek aan zonlicht, het aantal dagen na de feestperiode maar ook het geldtekort na die dure feestdagen worden samengebracht. Het resultaat is dan ‘Blue Monday’. Alhoewel dit natuurlijk maar een uitvinding van één man is, bevat het concept wel een grond van waarheid. Trouwens, ook het feit dat we er tegen die tijd meestal al achter zijn gekomen dat er van al die goede voornemens ‘weer’ niets gaat terechtkomen, is niet bevorderlijk voor onze gemoedsstemming. Soms spreekt men wel eens van een winterdepressie, maar dit is dan weer iets overdreven. Het gaat meer over een dip in ons humeur, een gevoel van neerslachtigheid en weemoed. Het feit dat deze meest deprimerende dag een maandag is, is trouwens ook niet toevallig: na een deugddoend weekend roept de dagelijkse plicht weer (of iets negatiever: komt de dagelijkse sleur er weer aan). Een belangrijke factor in het ontstaan van deze ‘dip’ zou ook het gebrek aan zonlicht zijn. Omdat we minder licht ontvangen, maken we sneller melatonine aan. En laat melatonine ons nu net ook voor verkoudheden van toepassing: mondmaskers, afstand behouden, niet in het wilde weg niezen en/of hoesten, lokalen verluchten… Om de ingeademde lucht wat op te warmen zou een sjaal voor je neus en mond nog niet zo slecht zijn. Je kan je weliswaar niet vaccineren tegen een verkoudheid, maar telkens je besmet geraakt met een virus zal je daar een immuniteit tegen opbouwen. Naarmate je ouder wordt zal je dan meestal ook minder vaak verkouden worden. Voor de rest is een verkoudheid meestal een zelflimiterende aandoening; m.a.w. ‘het gaat wel over’. Als er complicaties optreden, kan een bezoek aan de huisarts wel nuttig zijn. Voor kinderen denken we hierbij aan hoge koorts, oorpijn, moeilijke ademhaling, sufheid en slaperigheid, alle eten en drinken weigeren… Kortom: een flink ziek kind. Volwassenen kunnen hun huisdokter raadplegen als de verkoudheid lang aanhoudt (meer dan 5 dagen), als ze heel kortademig zijn of als de koorts terug opkomt na eerst verdwenen te zijn geweest. En misschien nog de belangrijkste boodschap: antibiotica helpen niet tegen een verkoudheid en zijn dan ook volkomen nutteloos. Ook neusdruppels, neussprays of spoelingen met fysiologisch water gaan de verkoudheid niet genezen, maar ze kunnen het comfort wel verbeteren. Beperk het gebruik wel tot enkele malen per dag en tot enkele dagen. WINTERTENEN EN ANDERE HUIDLETSELS. Winterhanden, wintertenen of wintervoeten worden in medische termen ‘perniones’ genoemd. De aandoening wordt veroorzaakt door een abnormale reactie van de bloedvaatjes van handen en voeten bij blootstelling aan koude. De grotere bloedvaten gaan vernauwen om geen warmte te verliezen via de huid. De kleinere bloedvaten gaan, in plaats van ook te vernauwen, wijder open staan. De huid gaat blauwrood verkleuren en vaak wat opzwellen. Soms zijn de letsels scherp begrensd, maar vaak zijn ze ook meer diffuus. Zoals de naam het laat vermoeden komt het voor aan de handen, de vingers, de voeten en de tenen. Soms zijn ook andere delen van het lichaam betroffen: neus, oren, onderbenen… Klachten van jeuk, branderigheid, gloeiende en/of tintelende huid vervolledigen het beeld. Soms ontstaan er blaren of wondjes die in tweede instantie geïnfecteerd kunnen worden. Winterhanden 16 EXTERNE PREVENTIE
RkJQdWJsaXNoZXIy MzcyMTQ3