WAT IS HET ‘METABOOL SYNDROOM’? Vooraleer we over preventie en behandeling kunnen spreken, moeten we eerst uitleggen wat de term eigenlijk inhoudt. Het Metabool Syndroom is een verzameling cardiovasculaire risicofactoren die, als ze samen voorkomen, het risico op hartvaatziekten (inclusief plotse dood) en type-2 diabetes serieus verhoogt: • abdominale obesitas (een te grote buikomtrek); • hoge bloedsuiker; • lage waardes van HDL-cholesterol; • hoge waardes van triglyceriden; • hoge bloeddruk. Wanneer men drie van deze factoren combineert, verdubbelt het risico op een hartvaataandoening (hersenbloeding, hartinfarct…). Meestal stelt men dat abdominale obesitas in combinatie met twee andere factoren als ‘Metabool Syndroom’ kan worden bepaald. Logischerwijze verhoogt het risico in functie van afwijking van de grenswaarden en van het aantal ‘risicofactoren’ dat iemand combineert. M.a.w. iemand die vier of vijf afwijkende waarden heeft, loopt nog een groter risico of hartvaatziektes of diabetes. Iemand wiens waarden de limieten maar met een fractie overschrijden, loopt een kleiner risico dan iemand die een grote afwijking vertoont. Maar aan welke waarden zou men zich dan het best houden? ABDOMINALE OBESITAS Abdominale obesitas, in mensentaal een ‘dikke buik’, wordt ook wel eens beschreven als een appelvormige lichaamsbouw. Bij een appelvormig lichaam concentreert het vet zich rond het middel, de taille. Bij een peervormig lichaam zit het vet lager, rond de heupen. Deze vorm zou geen bijkomend risico geven. M.a.w. beter een ‘dik gat’ dan een ‘dikke buik’. De buikomvang meten kan men zelf ook doen, daarvoor is niet echt een arts nodig. Men moet alleen de juiste meetmethode aanhouden: • ga rechtop staan; • breng een meetlint aan rond je middel, op de blote huid; • trek het meetlint niet te strak aan; • let op de juiste plek: meet de middelomtrek tussen de onderste rib en de bovenkant van je bekken, ongeveer ter hoogte van de navel; • meet op het einde van een normale uitademing. Er zijn 2 limieten vastgelegd voor buikomtrek en dit zowel voor mannen als voor vrouwen. De bovengrens bedraagt voor mannen 94 cm en voor vrouwen 80 cm. Boven deze waardes neemt het risico op hartvaatziekten en diabetes toe. Een tweede grens, waarboven het risico aanzienlijk stijgt, bedraagt 102 cm voor mannen en 88 cm voor vrouwen. Voor het Metabool Syndroom wordt de onderste limiet gehanteerd: 94 cm voor mannen en 80 cm voor vrouwen. HOGE BLOEDDRUK Bloeddruk meten is van oudsher een medische handeling geweest. Het was de dokter of de verpleegkundige die de bloeddruk mat. Tegenwoordig bestaan er zeer goede, betrouwbare apparaten die ook door de leek kunnen gebruikt worden. Zeker in het opvolgen van de bloeddruk en om ‘Witte jassen hypertensie’ te onderscheiden van echte hypertensie kunnen deze toestellen zeer waardevol zijn. Witte jassen hypertensie of hoge bloeddruk wordt vaak gebruikt als term om te verklaren dat er bij veel patiënten een hogere bloeddruk wordt gemeten bij de dokter dan ze normaal gesproken hebben in de thuissituatie, bij zelfmeting bijvoorbeeld. In verband met het Metabool Syndroom spreken we van een te hoge bloeddruk wanneer de systolische bloeddruk (ook wel eens de ‘bovendruk’ genoemd) hoger is dan 135 mmHg en de diastolische bloeddruk (de ‘onderdruk’) hoger dan 85 mmHg. In Vlaanderen wordt de bloeddruk nog vaak in centimeter kwikdruk uitgedrukt: we spreken dan van een bloedruk van 13,5 over 8,5. Ook wanneer men medicatie tegen te hoge bloeddruk neemt, telt dit criterium als positief. LAGE WAARDES VAN HDL- CHOLESTEROL Dat cholesterol slecht is voor onze gezondheid, dat het verantwoordelijk is voor ‘aderverkalking’ is intussen voor de meeste mensen een gekend iets. Minder bekend is dat we niet alleen slechte maar ook goede cholesterol hebben. LDL-cholesterol (lage-densiteit-lipoproteïne) is de slechte soort: hoe lager de concentratie in het bloed, hoe beter. LDL-cholesterol zet zich namelijk af tegen de wanden van de bloedvaten en doet ze dichtslibben. HDL-cholesterol is bekend als ‘goede’ cholesterol. Deze soort helpt namelijk bij het verwijderen van cholesterol uit het bloed. Het vervoert de cholesterol naar de lever waarlangs hij uit het lichaam wordt verwijderd. Hier geldt dan ook over het algemeen, hoe 19 EXTERNE PREVENTIE
RkJQdWJsaXNoZXIy MzcyMTQ3