Zomer: zee, zon en ziek Na een kletsnat najaar, een ellendige winter en een verzopen voorjaar snakken we naar zon, zee en zomer. De kans is dan ook groot dat, moest het er alsnog van komen, we dan gaan overdrijven. De zon kan inderdaad deugd doen, we hebben ze zelfs nodig om te kunnen leven. Maar, zoals met alles in het leven, trop is teveel en teveel is trop. Eigenlijk zou op de zon een waarschuwingssticker moeten kleven: ‘Intensief of langdurig gebruik van dit product kan gezondheidsschade veroorzaken. Bij twijfel, raadpleeg uw arts.’ Er bestaan inderdaad zowel op korte als op lange termijn een ganse reeks potentiële gezondheidsproblemen. Op lange termijn spreken we dan van vroegtijdige veroudering en huidkanker. Vandaag gaan we niet dieper in op dit aspect van het probleem, we concentreren ons op de acute effecten van overdadige blootstelling aan de zon. Dit kan gaan over huidaandoeningen, problemen t.h.v. de ledematen, uitdroging en uitputting maar ook over ernstigere problemen als zonne- en hitteslag. HUIDPROBLEMEN Het meeste bekend en misschien ook het vaakst voorkomend is huidverbranding of zonnebrand. Je kent ze wel (misschien uit eigen ondervinding), die mensen die te lang (en dat is soms heus niet heel lang) onbeschermd in volle zon gelegen of gewerkt hebben. Een pijnlijke en rode huid, eventueel met brandblaren. Een huid die na enkele dagen begint af te schilferen. Belangrijk om weten is dat deze verbranding niet zozeer van de warmtestraling maar van de UV-straling komt. Je kan m.a.w. ook verbranden op skivakantie. De behandeling vinden we terug in het spreekwoord ‘Wie zijn gat verbrand, moet op de blaren zitten’. Buiten wat afkoelen door bijvoorbeeld een koud bad of douche en wat verzachtende, vochtinbrengende huidzalven of lotions is het meestal wachten tot het weer beter is (en volgende keer wat voorzichter zijn). Deze voorzichtigheid is des te meer aan te bevelen omdat zonnebrand het risico op huidkanker sterk verhoogd. En we spreken dan in medische termen niet alleen van melanoom maar ook van basaalcelcarcinoom en plaveiselcelcarcinoom. Maar zoals in de inleiding vermeld gaan we op dit aspect vandaag niet verder in. Overmatige UV-blootstelling (ook zonder acute verbranding) zal de huid ook vlugger verouderen. De UV-A component van het zonlicht beschadigt het elastische bindweefsel in de huid. Het gevolg is een dikkere huid, rimpels, verkleuringen… Wie er op jonge leeftijd graag gebronzeerd bijloopt, zal m.a.w. op latere leeftijd veel geld aan allerlei producten moeten uitgeven om zijn of haar huid te verbeteren. Warmte-uitslag is een jeukende huiduitslag die ontstaat na blootstelling aan warme vochtige omgevingen. De aandoening kent verschillende namen: hitte-uitslag, warmte-allergie, zweetuitslag, warmtebultjes en in Engelstalige literatuur prickly heat. De medische term is miliaria rubra. Door overvloedig zweten raken de zweetkanaaltjes dieper in de huid verstopt. Daardoor ontstaan er kleine, rode, jeukende bultjes. Kleine kinderen en obese personen lopen een groter risico op deze op zich onschuldige aandoening. Ook na het wegvallen van de oorzakelijke warmte kan de aandoening nog enkele dagen aanhouden. De aandoening is meestal zelflimiterend. M.a.w., het gaat wel weer over. Nogal wat mensen krijgen bij de eerste blootstelling aan een lentezonnetje een zogenaamde zonneallergie of, meer wetenschappelijk, een polymorfe lichteruptie (PMLE). Deze term beschrijft de aandoening al min of meer. Polymorf betekent dat het zich op verschillende manieren kan voordoen. De eruptie duidt op de huiduitslag. Deze aandoening ontstaat niet alleen door blootstelling aan zonlicht, maar ook bijvoorbeeld door de zonnebank. De huid reageert ‘overgevoelig’ op het uv-licht. De uitslag treedt niet altijd onmiddellijk op. Soms verschijnt hij pas na enkele dagen. De relatie oorzaak-gevolg 19 EXTERNE PREVENTIE
RkJQdWJsaXNoZXIy MzcyMTQ3