CLB Nieuws sept/okt 2021

Bob Dylan moet een visionair man zijn. Het antwoord op de nog steeds voortdurende COVID-19-pandemie ligt inderdaad, toch voor een deel, in de wind. Of alleszins in een goede verluchting. Door voortschrijdend inzicht (ook zo’n term die we geleerd hebben door deze epidemie) zijn wetenschappers er inderdaad achter gekomen dat aerosolen een grotere rol spelen in de overdracht van het virus dan eerst werd aangenomen. Aanvankelijk was dit inzicht er inderdaad niet. In het begin van de pandemie ging men ervan uit dat de voornaamste besmettingsbron ‘droplet-infecties’ waren: door hoesten, niezen, praten, roepen, zingen … kan het virus, via druppeltjes, overgaan van de ene persoon op de andere. Omdat deze druppels in de praktijk meestal niet erg ver ‘vliegen’ volstond/ volstaat een ‘social distance’ van 1,5 meter en werd/wordt het gebruik van mondmaskers sterk aanbevolen. Een tweede voorname besmettingsweg zou indirect contact zijn: omdat in laboratoria werd vastgesteld dat het virus meerdere dagen kon overleven op allerlei voorwerpen, moesten we oppassen met het aanraken van eventueel besmette voorwerpen. Handen wassen, alcogels en allerlei ontsmettende sprays werden wereldwijd gemeengoed. Aerosolen met virusdeeltjes werden aanvankelijk dan weer als een minimaal risico beschouwd. In de loop van de 20 maanden dat de pandemie nu al bijna duurt, werden deze inzichten regelmatig bijgestuurd. Droplet-infecties blijft men nog altijd als een zeer belangrijke besmettingsbron beschouwen, maar de indirecte overdracht (contact met besmette voorwerpen) werd gradueel als minder belangrijk ingeschat. Het CDC (Centers for Disease Control and Prevention – een beetje het Amerikaanse Sciensano) beschouwt het inademen van aerosolen momenteel echter als een zeer belangrijke bron van besmetting. Droplet(druppel) – aerosol: wat is het verschil? Het is misschien toch nuttig even het verschil tussen druppels en aerosolen te verduidelijken. Een druppel wordt weleens gedefinieerd als een bolvormig deeltje van een kleine hoeveelheid vloeistof. Afhankelijk van de afmeting is sprake van een grote (> 60 μm) of een kleine druppel (5 tot 60 μm). Druppels zijn relatief zwaar en blijven daarom niet in de lucht zweven. Meestal vallen ze binnen een paar seconden op de grond. Ze vliegen ook niet verder dan grofweg 1,5 à 2 meter. Daarom dat afstand houden en maskers een efficiënte bescherming bieden tegen deze besmettingsvorm. Een aerosol is een mengsel van zeer kleine vloeistofdruppels en/of kleine vaste deeltjes in de lucht. Deze druppeltjes en deeltjes kunnen in grootte variëren van 0,001 tot meer dan 100 μm. Aerosolen kunnen onder andere ontstaan bij hoesten, niezen en zingen maar ook bij gewoon ademen of spreken. Een voornaam verschil tussen deze aerosolen en druppels is dat de eerste lange tijd (tot uren) in de lucht kunnen blijven zweven, terwijl ‘droplets’ dus zeer snel neerslaan. Risicoanalyse Omdat aerosolen lange tijd in de lucht blijven ‘hangen’ is de risicoanalyse in vergelijking met die van dropletbesmetting anders. Waar bij druppels enkel de mensen in uw naaste omgeving (<1.5m) risico lopen, zijn het bij aerosol besmetting alle personen die in een gesloten lokaal aanwezig zijn. Hoe meer personen aanwezig, hoe groter het risico. Gebaseerd op druppelinfectie werd een hoogrisicocontact dan o.a. ook gedefinieerd als langer dan 15 minuten binnen de 1,5 meter van een geïnfecteerd persoon verbleven hebben (op voorwaarde dat een van de twee geen masker op had). Bij het risico op besmetting door aerosolen spelen een ganse reeks factoren mee. Zo varieert de aerosolproductie met de manier van communiceren. Ten opzichte van gewoon rustig ademen zal fluisteren al 6 en gewoon praten al 17 keer meer aerosol produceren. Roepen resulteert in 34 keer meer aerosol en zingen zelfs in 250 keer meer aerosol dan rustig ademen. Maar ook zonder te communiceren zal de aerosolproductie variëren met het volume in- en uitgeademde lucht: hoe zwaarder werk we uitvoeren, hoe groter ons ademminutenvolume zal zijn en hoe meer aerosol we zullen produceren. Omdat een aerosol gedurende verschillende uren in de lucht kan blijven hangen, neemt het risico dat we lopen ook toe met de duur dat we in zo’n ruimte doorbrengen. En tenslotte en logischerwijze zal de concentratie van de aerosol variëren met het aantal mensen in een bepaalde ruimte: hoe meer mensen, des te meer aerosol. The answer, my friend, is blowin’ in the wind 18 Externe Preventie