IS HOGE BLOEDDRUK DAN ZO GEVAARLIJK? Als we weten dat in Engelstalige literatuur hypertensie vaak als ‘Silent Killer’ wordt omschreven, is het antwoord duidelijk: ‘Ja, hoge bloeddruk is gevaarlijk, op lange termijn zelfs levensgevaarlijk.’ De term ‘Silent Killer’ of ‘Stille doder’ verwijst naar de kenmerken van de aandoening. Over het algemeen voel je er weinig of niets van, maar op termijn betekent het wel je dood. Vroegtijdige opsporing en adequate behandeling zijn dan ook letterlijk van levensbelang. De voornaamste risico’s bestaan uit hart- en vaatziekten, en dan voornamelijk hartinfarcten en hersenbloedingen. Misschien niet toevallig ongeveer de belangrijkste doodsoorzaken in ons land. Op termijn kan echter ook nierfalen ontstaan. Cardiovasculaire aandoeningen zijn echter meestal niet alleen aan hoge bloeddruk te wijten. Maar hypertensie is een van de voornaamste risicofactoren naast een te hoge cholesterol, roken, diabetes of suikerziekte, obesitas of zwaarlijvigheid. Hoe meer van deze risicofactoren we opstapelen, des te hoger de kans op cardiovasculaire aandoeningen. Omgekeerd, hoe meer risicofactoren we onder controle kunnen houden, hoe kleiner de kans op een aandoening wordt. HOE STELT MEN DE DIAGNOSE? In tegenstelling tot sommige andere aandoeningen is de diagnose tamelijk eenvoudig en wat nog belangrijker is, redelijk goedkoop. Een eenvoudige bloeddrukmeting volstaat. Zoals in de inleiding al vermeld, zal de arts dit vaak doen, ook al is er niet onmiddellijk een aanleiding om problemen te verwachten. Beter teveel gemeten dan te weinig of niet. Misschien zeker zo belangrijk zijn zelfmetingen. Een goede, automatische bloeddrukmeter heb je tegenwoordig al voor 50 à 100 Euro. En wie zou zo’n bedrag niet willen uitgeven voor een levensreddend toestel? Een thuismeting heeft het voordeel dat men ‘op zijn gemak’ is, dat men zich niet nerveus moet maken voor de aanwezigheid van de arts. Dit laatste zorgt immers nogal eens voor wat men ‘witte jassen hypertensie’ noemt. Enkele aanbevelingen voor als men zelf aan de slag wil gaan: • Zorg ervoor dat je een half uur voor de meting geen inspanning levert, niet rookt en geen koffie drinkt; • Meet aan je niet dominante arm (links als je rechtshandig bent en omgekeerd); • Leg de manchet best aan op de blote huid (en zorg ervoor dat de kleding niet knelt); • Meet de bloeddruk terwijl je rechtop op een stoel zit en leg de arm waaraan je meet op de leuning van de stoel of op de tafel; • Herhaal de meting na één of na enkele minuten; • Meet op verschillende ogenblikken van de dag (’s morgens, ’s middags, ’s avonds); • Noteer de metingen (tijdstip, boven- en onderdruk, eventueel beïnvloedende factoren…). HOE KAN MEN HET PROBLEEM BEHANDELEN? Eens de diagnose hypertensie gesteld is moet er natuurlijk een behandeling volgen. Voor secundaire hypertensie is dit simpel: men zal de oorzaak proberen aan te pakken (alhoewel dit niet altijd even eenvoudig is). Voor primaire hypertensie, waar dus geen oorzaak kan gevonden worden, bestaat de behandeling uit twee delen: het aanpassen van de levensstijl en het nemen van medicijnen. Wat levensstijl betreft moeten we een onderscheid maken tussen oorzaak en gevolg. Ook mensen met een zeer gezonde levensstijl, een gezond dieet, geen overgewicht en voldoende lichaamsbeweging kunnen hoge bloeddruk krijgen. Omgekeerd zal voor mensen met een hoge bloeddruk een aanpassing van de levensstijl kunnen bijdragen aan het verlagen van de bloeddruk. We schrijven duidelijk ‘verlagen’ en niet ‘normaliseren’ omdat in de meeste gevallen maatregelen op gebied van levensstijl niet zullen volstaan. Een van de voornaamste factoren op dit gebied is lichaamsbeweging. Dit kan effectief helpen de bloeddruk te verlagen. Het heeft daarenboven meestal een positieve invloed op het lichaamsgewicht wat de bloeddruk ook zal verminderen (obese mensen hebben nu eenmaal vaker een verhoogde bloeddruk dan mensen met een normaal gewicht). De eenvoudigste manier om meer lichaamsbeweging te hebben, is deze in te bouwen in het dagelijks leven: de fiets i.p.v. de auto nemen, de trap i.p.v. de lift, in de tuin werken… Daarnaast kan men natuurlijk ook actief gaan bewegen: per week 2 à 5 uur matig sporten of 1 à 2,5 uur intensief bezig zijn. Een derde vorm van lichaamsbeweging is krachttraining (enkele malen per week grote spiergroepen trainen): het werken met gewichten (of met het eigen lichaamsgewicht). Naast meer bewegen is minder of anders eten ook een vorm van behandeling. De principes zijn over het algemeen goed gekend: calorieën beperken, zoutiname verminderen, meer fruit en groenten, minder verzadigde vetten… ‘Gewoon’ keukenzout (natriumchloride of NaCl) vervangen door kaliumzout (KCl) helpt de bloeddruk te verlagen. Dit moet wel eerst met de huisarts besproken worden omdat moet nagekeken worden of de nierfunctie in orde is en welke medicatie genomen wordt. Voedingssupplementen die men op het internet vindt, en die pretenderen de bloeddruk te verlagen, hebben doorgaans als enige effect dat ze de niveau van je bankrekening verlagen. Een aanbeveling die wel invloed heeft, is het beperken van het alcoholgebruik. Bij de oorzaken van hypertensie hebben we ook stress vermeld. Zeker acute stress en angst werken bloedrukverhogend. Dit is een normaal en natuurlijk verschijnsel en kan veelal geen kwaad. Op voorwaarde dat het van korte duur is natuurlijk. Anders is het gesteld met chronische stress, deze werkt wel negatief in op de bloeddruk. Men zou dan ook denken dat ontspanningstechnieken (yoga, mindfulness…) de bloeddruk verlagen. Dit blijkt ook zo te zijn, maar meestal niet in die mate dat ze de zaak normaliseren. Als aanvulling bij bv. medicatie hebben deze zaken wel hun nut bewezen. De hoeksteen van een hypertensiebehandeling bestaat nog altijd uit medicatie. Het aantal en de soorten geneesmiddelen beschrijven is bijna onbegonnen werk. Er zijn middelen die proberen de druk te verlagen door vocht af te drijven 20 EXTERNE PREVENTIE
RkJQdWJsaXNoZXIy MzcyMTQ3