Vlieg met me mee naar de regenboog! In dit artikel bekijken we welke gezondheidsrisico’s dit vliegen kan opleveren. Niet alleen wat je er van kan oplopen, maar ook welke invloed vliegen kan hebben op bestaande aandoeningen en met welke aandoeningen je beter niet vliegt. Over de veiligheidsrisico’s gaan we het niet hebben. Als men kijkt naar het aantal ongevallen in functie van de afgelegde kilometers is het vliegtuig immers met voorsprong het veiligste vervoermiddel. Neemt men de reistijd als basis, dan eindigt het vliegtuig nog altijd op de derde plaats, na de bus en de trein. Wat zijn de risico’s van vliegtuigreizen en wat kan je er tegen doen? PROBLEMEN VAN NEUS, KEEL EN OREN Op 10 km hoogte is de luchtdruk zeer laag. De druk in een vliegtuig moet daarom kunstmatig op een min of meer normaal peil gehouden worden. De cabinedruk is meestal lager dan de druk die we gewoon waren toen we nog met onze benen op de grond stonden. De druk in een vliegtuig is te vergelijken met de luchtdruk op ongeveer 2.000 meter hoogte. Tijdens het opstijgen en het dalen kan deze druk sterke schommelingen ondergaan. Naast een lichte daling van het zuurstofgehalte in het bloed zullen deze schommelingen zich voornamelijk manifesteren in afgesloten holtes van ons lichaam. Typisch hiervoor zijn het middenoor en de sinussen. De druk in deze holtes wordt normaal gelijk gehouden met de omgevingsdruk. Bij een verkoudheid, maar ook in normale omstandigheden heeft het lichaam soms moeite om dit drukevenwicht te behouden. Dit resulteert in een over- of een onderdruk (afhankelijk of je opstijgt of landt). Hetzelfde kan zich voordoen bij luchtholtes in tanden (bij slechte vullingen of lucht die gevangen zit onder een tand). De klassieke middeltjes zoals snoep of kauwgum volstaan meestal om het probleem op te lossen. In sommige gevallen kunnen neusdruppels of ontstekingsremmende middelen nodig zijn. Raadpleeg daarvoor best je huisarts. ONGEMAKKEN EN PROBLEMEN GERELATEERD AAN DE LUCHTVOCHTIGHEID Naast de druk is ook de luchtvochtigheid in een vliegtuig vaak extreem laag. Een relatieve luchtvochtigheid van 20% of minder is geen uitzondering. Als we weten dat een comfortabele waarde tussen de 40 en 60% ligt, is het goed te begrijpen dat we problemen mogen verwachten. Huid en slijmvliezen zullen uitdrogen: droge huid, jeuk, gebarsten lippen en droge keel kan het gevolg zijn. Voldoende vochtopname, een vochtinbrengende huidcrème en lippenbalsem kunnen soelaas bieden. Alcohol en caffeïnehoudende dranken zijn dan weer te vermijden omdat ze vochtafdrijvend werken en het probleem nog kunnen verergeren. HET ECONOMY CLASS-SYNDROOM Waar de problemen gerelateerd aan lage luchtdruk of luchtvochtigheid nog relatief onschuldig zijn, is het anders gesteld met het probleem dat wel eens het economy-class-syndroom genoemd wordt. Omdat in economy class de zitruimte vaak (zeer) beperkt is, kan men zijn benen quasi niet bewegen terwijl men in zijn stoel zit. Omdat het terugvloeien van het bloed van de voeten en de benen naar het hart toe moeilijk tot slecht loopt, kunnen er zich bloedstolsels vormen: trombi. Deze stolsels of trombi kunnen in tweede instantie loskomen van de bloedvatwand. Dergelijke stolsels, die zich doorheen de bloedbaan verplaatsen, noemen we dan weer embolen. Zo’n embool kan op eender welke plaats in het lichaam komen vast te zitten en daar, door de verstopping van het bloedvat, zuurstoftekort veroorzaken. Het meest bekend zijn wel longembolen. Het economy class-syndroom doet zich voornamelijk op langere (meer dan 5 uur) vluchten voor. De maatregelen om problemen te voorkomen: • Draag losse en comfortabele kledij; • Sta ieder uur eens op en wandel even door het vliegtuig; • Plaats geen bagage onder de zetel voor je. Op deze manier kan je je benen misschien nog een beetje strekken en wat oefeningen doen (met je voeten en je enkels); • Zorg ervoor dat je voldoende drinkt; • Gebruik weinig of geen caffeïne-houdende of alcoholische dranken; • Gebruik eventueel compressiekousen. Zorg er wel voor dat ze niet te strak zitten; anders kunnen ze het ontstaan van bloedklonters juist in de hand werken; • Overleg eventueel met je huisarts of bloedverdunners voor jou aangewezen kunnen zijn. We vliegen uiteraard niet naar de regenboog, maar wel naar alle mogelijke andere kanten van de wereld. Vliegreizen zijn al lang niet meer het exclusieve domein van de hogere klasse. Vorig jaar namen naar schatting 5 miljard mensen het vliegtuig. Per dag vliegen er wereldwijd zo’n 150.000 tot 250.000 vliegtuigen door het zwerk. Dat betekent dat ongeveer iedere seconde 2 vliegtuigen opstijgen (en hopelijk ook landen natuurlijk). Ieder ogenblik van de dag zouden er zo’n 11.000 vliegtuigen in de lucht hangen. Allemaal duizelingwekkende cijfers die aantonen dat vliegen heel gewoon geworden is. 19 EXTERNE PREVENTIE
RkJQdWJsaXNoZXIy MzcyMTQ3